Ministri i Ekonomisë, Kreshnik Bekteshi, sot në kuadër të samitit të klimës COP28 që po mbahet në Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe prezantoi Platformën e Investimeve për një tranzicion të drejtë energjetik të Maqedonisë së Veriut.
Platforma e Investimeve për Tranzicionin e Drejtë të Energjisë është një bazë për zhvillimin e investimeve dhe politikave që bashkon qeverinë, financat ndërkombëtare dhe sektorin privat për të mbështetur procesin e tranzicionit energjetik të vendit, i cili përfshin, ndër të tjera, investime në kapacitetet e reja të energjisë së rinovueshme si dhe investimet në rrjet dhe ruajtje për të garantuar sigurinë e furnizimit me energji elektrike dhe masat e tranzicionit të drejtë.
Në fjalën e tij, ministri Bekteshi falënderoi Presidentin e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Odil Reno-Basso, për mbështetjen e dhënë në procesin e zhvillimit dhe përcaktimit të Platformës së Investimeve, si dhe për koordinimin e partnerëve të tjerë në këtë iniciativë që mbështesin Maqedoninë e Veriut në procesin e tranzicionit dhe dekarbonizimit të energjisë.
“Maqedonia e Veriut ka vendosur synim që deri në vitin 2030 të zvogëlojë emetimet e gazrave serrë për 82%, krahasuar me nivelet e vitit 1990. Kjo tregon përkushtimin tonë ndaj parimeve të Marrëveshjes së Parisit dhe përfaqëson një hap të rëndësishëm drejt një të ardhmeje më të qëndrueshme, konkurruese dhe më të drejtë. Sektori i energjisë, i cili ka qenë një kontribues i rëndësishëm në emetimet e vendit tonë, është në krye të këtij procesi tranzicioni. Në qershor 2023, qeveria miratoi udhërrëfyesin për një tranzicion të drejtë dhe krijoi një strukturë për të udhëhequr procesin e tranzicionit, duke treguar edhe një herë përkushtimin dhe vendosmërinë tonë për dekarbonizimin e sektorit energjetik të vendit”, tha ministri Bekteshi në fjalën e tij.
Ministri tha se bazuar në dokumentet kryesore strategjike, programet dhe planet e veprimit, Maqedonia e Veriut synon që deri në vitin 2040 të arrijë një pjesë prej 38% të burimeve të ripërtëritshme të energjisë elektrike në konsumin e përgjithshëm bruto të energjisë elektrike (nga 23% në vitin 2020). Ai theksoi se për realizimin me sukses të procesit të tranzicionit të drejtë dhe dekarbonizimit të përgjithshëm nevojiten investime të konsiderueshme dhe planifikim të saktë për të garantuar sigurinë e furnizimit me energji elektrike. Në këtë proces, Maqedonia e Veriut mbështetet nga bankat multilaterale për zhvillim dhe partnerët donatorë, si dhe me mbështetjen teknike nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim.
“Aktualisht, Qeveria e Maqedonisë së Veriut është duke përgatitur Planin e Investimeve në bashkëpunim me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Bankën Botërore dhe IFC, i cili identifikon fushat potenciale për investime dhe mbështetje në drejtim të zëvendësimit dhe konvertimit të termocentraleve me qymyr. dhe rritja e kapaciteteve të BRE. Në përputhje me afatin kohor të parashikuar nga Fondi i Investimeve për Klimë, plani duhet të dorëzohet në fillim të vitit të ardhshëm.Ky plan investimi është gjithashtu baza për ngritjen e Platformës së Investimeve për të mobilizuar financat e nevojshme gjatë periudhës 2024-2030. Për një tranzicion të drejtë energjetik të vendit”, tha ministri Bekteshi.
Ministri shtoi se Platforma e Investimeve është në përputhje me dokumentet e tjera strategjike të miratuara nga Qeveria, përfshirë Planin Nacional për Energji dhe Klimë, Strategjinë për Zhvillimin e Energjisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut deri në vitin 2040, veçanërisht në lidhje me heqjen graduale të të gjitha Kapacitetet e termocentraleve të qymyrit deri në vitin 2030.
“Përllogaritjet totale për investimet e nevojshme arrijnë në 3 miliardë euro që do të mobilizohen nga bankat private dhe shumëpalëshe të zhvillimit, të plotësuara nga fondet buxhetore për të arritur objektivin e klimës. Përveç tyre, donatorët dhe filantropitë që janë gati të mbështesin tranzicionin energjetik, masat e tranzicionit të drejtë, forcimin e ruajtjes dhe rrjetit dhe ngritjen e kapaciteteve, janë gati të ndajnë 285 milionë euro në formën e granteve dhe financimeve koncesionare. Gjithashtu pritet që 2 miliardë euro të mobilizohen nga sektori privat përmes heqjes së barrierave për investime, para së gjithash në investime në burimet e rinovueshme të energjisë”, tha ministri.
