Masat antikrizë kanë amortizuar rënien e aktivitetit ekonomik, që erdhi si rezultat i krizës së shkaktuar nga Covid-19. Nëse nuk do të vepronim shpejtë përmes shpenzimeve publike, rënia ekonomike për tre tremujorët e parë do të kishte qenë 1.2 pikë përqindje më e lartë, praktikisht në vend të 5.9% për tre tremujorët e parë, do të kishte qenë rreth 7.1%. Fokusi në ekonomi në periudhën e ardhshme do të jetë kryesisht rimëkëmbja , por gjithashtu vendosja e bazave për një rritje të përshpejtuar dhe të qëndrueshme, tha ministri i financave Fatmir Besimi në konferencën “Ndikimi socio-ekonomik i Covid-19 në Maqedoninë e Veriut – mësimet e nxjerra dhe rekomandimet për të suksesshëm dhe rimëkëmbje e sukseshme dhe e qëndrueshme”, e organizuar nga UNDP dhe Finance Think.
Ministri theksoi se qëllimi, në planin afatgjatë, është përmes rritjes së shpejtë, por të qëndrueshme, vendi të ketë rezultate ekonomike që do të arrinë mesataren e BE-së, praktikisht kjo do të nënkuptojë zhvillimin dhe standardin ekonomik që do të korrespondonte me atë të ekonomive të zhvilluara.
Besimi theksoi se kjo mund të arrihet përmes implementimit të tre platformave njëkohësisht, përkatësisht Strategjisë për Rimëkëmbjen dhe Rritjes Ekonomike, Politikave të Konsolidimit Fiskal dhe Planit të Investimeve Publike.
Ministri theksoi se Strategjia për Rimëkëmbjen dhe Rritjen e Shpejtuar bazohet në katër shtylla: rimëkëmbjen ekonomike nga Covid-19, rritjen e përshpejtuar, të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse, rritjen e konkurrencës dhe rrjeteve në zinxhirët e furnizimit global dhe investimet në kapitalin njerëzor. Shtylla e parë, Rimëkëmbja Ekonomike nga Covid-19 mbulon përparësitë – mbrojtja e shëndetit të qytetarëve dhe mbrojtja sociale e kategorive më të prekshme të shoqërisë dhe mbështetja për ekonominë, sektorin privat dhe mbrojtjen e vendeve të punës. Shtylla e dytë – Rritja e përshpejtuar, gjithëpërfshirëse dhe e qëndrueshme ekonomike përqendrohet në qeverisjen e mirë, si sundimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit dhe ndërtimi i kapaciteteve të institucioneve, qëndrueshmëria fiskale, stabiliteti makroekonomik dhe financiar, zhvillimi rajonal lokal dhe i barabartë, jeta e qëndrueshme dhe e shëndetshme, ekonomia e gjelbër dhe digjitalizimi i ekonomisë dhe shërbimeve publike, brenda të cilave parashikohen masa dhe aktivitete të ndryshme. Shtylla e tretë – Forcimi i konkurrencës së sektorit privat Fokusi është në forcimin e lidhjeve tregtare dhe integrimin në zinxhirët globale të krijimit të vlerës, përmirësimin e mjedisit të biznesit dhe trajtimin e ekonomisë hije, përmirësimin e aksesit në financa dhe teknologjitë e adaptimit dhe modernizimin e bujqësisë. Shtylla e katërt – Zhvillimi i Burimeve Njerëzore dhe Shanse të Barabarta përfshin zhvillimin e burimeve njerëzore (arsimin, shkencën dhe shëndetësinë), aktivitetin më të madh të popullatës që punon dhe mbrojtjen sociale dhe sigurimin shoqëror, i cili siguron masa dhe aktivitete të ndryshme.
Sipas kësaj, parashikimet në planin afatmesëm janë që rritja të dyfishohet në pesë vitet e ardhshme, 4.6% rritje në 2022, 5.2% në 2023, 5.6% në 2024 dhe 5.9% në 2025. Në periudhën nga 2026 deri në vitin 2030, norma mesatare e rritjes ekonomike parashikohet të stabilizohet në 5.75% në nivel vjetor.
Lidhur me politikat e konsolidimit fiskal, ministri theksoi, ato do të zbatohen duke përmirësuar mbledhjen e të hyrave buxhetore, duke ulur dhe ristrukturuar shpenzimet buxhetore dhe ndryshimet në burimet e financimit të deficitit buxhetor. Masat që do të merren nga ana e të hyrave janë kryesisht në drejtim të uljes së ekonomisë gri, forcimit të moralit tatimor dhe një strategjie që do të optimizojë drejtësinë dhe funksionalitetin e sistemit të taksave. Në anën e shpenzimeve do të veprohet duke racionalizuar dhe zvogëluar shpenzimet, veçanërisht ato aktuale, ndërsa pjesa do të rritet dhe realizimi i shpenzimeve kapitale do të përmirësohet. Nga pikëpamja e burimeve të financimit të deficitit buxhetor, fokusi do të përqendrohet në optimizimin e portofolit si nga pikëpamja e kostos ashtu edhe nga pikëpamja e qëndrueshmërisë për rifinancimin.
Me zbatimin e këtyre politikave, deficiti buxhetor do të ulet gradualisht në një nivel nën kriterin e Mastrihtit, tha ministri i financave në konferencë. Sipas kësaj, deficiti i parashikuar për vitin 2021 është në nivelin 4.9%, i cili është 3.6 pikë përqindje më i ulët krahasuar me deficitin buxhetor të parashikuar për këtë vit, në vitin 2022 parashikohet në -3.8%, në 2023 -3, 2%, në 2024 -2.9% dhe në 2025 -2%. “Ne po lëvizim gradualisht me konsolidimin fiskal, në mënyrë që të mos ngulfatim rritjen në periudhën pas krizës”, tha ai.
